چرا عسل طبیعی رس می‌بندد – راه های از بین بردن شکرک عسل
چند وقت پیش یکی از دوستانم از سایت عسل ملکه کردستان یک شیشه عسل طبیعی خریده بود. تقریبا نصف محتوای شیشه را مصرف کرده بود. اما بعد از مدتی متوجه شد که در پایین ظرف عسل شکرک زده است. با من تماس گرفت و دلیل آنرا جویا شد. اگر برای شما هم این تفاق رخ داده است توصیه می‌کنم ادامه مطلب را بخوانید تا پاسخ پرسش خود را دریافت کنید.
فهرست مطالب
▪ تعریف عسل طبیعی
▪ عسل از چه موادی تشکیل شده است؟
▪ چرا عسل شکرک می زند؟
▪ عوامل رس بستن عسل چیست؟
▪ آیا شکرک زدن عسل نشان دهنده تقلبی بودن آن است؟
▪ چگونه عسل شکرک زده را به حالت اول برگردانیم؟
▪ مشخصات آزمایشگاهی عسل طبیعی باید چگونه باشد؟
▪ برخی از فواید مهم عسل طبیعی
▪ سخن پایانی و سوالات متداول
عسل طبیعی چیست؟
عسل از نظر پزشکان و افرادی که نگاه علمی به حوزه عسل ندارند، آن را ترکیب قندی ساده می‌دانند. مانند شکر و سایر شیرین کننده‌ها. اما در واقع عسل طیف وسیعی از ریز مغذی‌های ضروری است. این ریز مغذی‌ها به صورت هوشمندانه‌ای با قندهای ساده و زود هضم ترکیب شده است. به نحوی که عسل را به یک ماده‌ای فراتر از غذا تبدیل کرده است. غذا-دارو تعریفی است که برای عسل می توانیم در نظر بگیریم.
عسل به تنهایی شفا
همراه با آب دارو
و همراه با غذا، غدا می‌باشد.
بر اساس تعریف غذا دارویی باید عسل را از ماده شیرین قندی جدا کنیم. البته اگر بخواهیم عسل را از نظر قندها بررسی کنیم، نظر کارشناسان و پزشکان در مورد این که عسل را برای دیابت مفید نمی‌دانند کاملا درست است. با وجود این که عسل ترکیب قندی است اما وجود ریز مغذی‌ها عسل را به ماده‌ای شفا بخش تبدیل کرده است. در واقع عسل به دلیل وجود آنزیم‌های متعدد و فعل و انفعالات شیمایی یک موجود زنده می باشد.
منشا عسل طبیعی – عسل طبیعی از چه موادی تشکیل شده است؟
عسل محصول طبیعت است. زنبورهای عسل شهد و گرده گیاهان مختلف را جمع آوری می‌کنند. شهد گیاهان مرطوب و حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات می‌باشد. گرده گل از پروتئین و آمینو اسیدهای مختلف تشکیل شده است. همچنین زنبور عسل هنگام فرآوری عسل مقداری آنزیم و ویتامین به عسل اضافه می‌کند.
چرا عسل شکرک می‌زند (رس می‌بندد)؟
عسل یک محلول اشباع شده است. اصلی‌ترین مواد تشکیل دهنده آن گلوکز، فروکتوز و آب می‌باشد. با گذشت زمان مولکولهای گلوکز به طور طبیعی از محلول خارج می‌شوند. گلوکزها به شکل بلورین جمع می‌شوند. به عبارت دیگر عسل از قند و آب تشکیل شده است و بنابر نوع عسل مقدار شکر حل شده در عسل متفاوت است. در طول زمان ممکن است مقدار کمی شکر از حالت محلول خارج شود. این گلوکزهای جدا شده به بلورهای کوچکی را تبدیل می شوند.
روند تبلور طبیعی و خود به خودی است. عسل خالص، خام و گرم نشده به صورت طبیعی تمایل به شکرک زدن (رس بستن) دارد. عمل شکرک زدن (رس بستن) هیچ تاثیری بر کیفیت عسل ندارد. تبلور عسل در واقع عطر و طعم و ویژگیهای کیفی عسل را حفظ می کند. برخی از عسل‌ها به طور یکنواخت شکرک می‌زنند. بعضی از آنها تا حدی متبلور می‌شوند و دو لایه تشکیل میدهند. لایه متبلور در پایین شیشه و یک مایع در بالای آن قرار دارد.
عسل‌ها از نظر اندازه بلورهای تشکیل شده نیز متفاوت هستند. برخی بلورهای ظریف و برخی دیگر بزرگ هستند. هرچه عسل سریع‌تر شکرک بزند بافت آن ریزتر خواهدبود. عسل شکرک زده (رس بسته) نسبت به مایع، رنگ روشن‌تری دارد. دلیل آن نیز گلوکز است که تمایل دارد به شکل بلورهای کم آب از هم جدا شوند. بلورهای گلوکز به طور طبیعی سفید خالص هستند.
بررسی عوامل ساختاری شکرک زدن عسل
دو قند اصلی در عسل، فروکتوز (قند موجود در میوه) و گلوکز (قند موجود در انگور) می باشد. میزان ترکیب شدن این دو قند در نحوه شکرک زدن (رس بستن) عسل موثر است. برای مثال اگر مقدار گلوکز بیشتر باشد شکرک زدن سریع تر اتفاق می افتد. به طور کلی عسل با مقدار گلوکز بیشتر (مانند عسل گل وحشی پاییزی یا گل طلا) سریع تر از عسل هایی شکرک می زنند که فروکتوز بالاتری دارند. (مانند عسل لیندن یا عسل اقاقیا).
عوامل محیطی موثر بر شکرک زدن (رس بستن) عسل
رس بستن عسل ارتباطی با کیفیت آن ندارد. نوع بافت عسل رس بسته (شکرک زده) بسته به ترکیب قندی، رطوبت و شرایط نگهداری متفاوت است. برخی از شکرک‌های عسل می‌تواند بافتی نرم و ریز داشته باشند مانند: عسل خارشتر و یونجه. همچنین عسل‌های دیگر که میزان گلوکز بیشتری دارند بافت دونه‌ای مانند شکر دارند.
١. میزان گلوکز
عسل یک محلول فوق اشباع شده از قند است. بیشترین قندهای موجود در عسل، گلوکز و فروکتوز هستند. نسبت این دو قند مشخصه گیاهانی است که زنبورهای عسل برای تهیه عسل از آنها تغذیه می‌کنند. هر عسلی که مقدار گلوکز بیشتری داشته باشد سریع‌تر رس می‌بندد. بنابراین برخی از انواع عسل در برابر رس بستن مقاومت بیشتری دارند زیرا گلوکز کمی دارند. عسل‌های یونجه و شبدر به سرعت شکرک می‌زنند درحالیکه عسل‌های افرا و توت سیاه به آرامی شکرک می‌زنند.
٢. میزان رطوبت عسل
محل و محیط نگهداری عسل باید خنک و خشک باشد. همچنین ظرف حاوی عسل باید درب محکمی داشته باشد. به نحوی که از ورود هوا به داخل عسل جلوگیری شود. افزایش رطوبت در عسل باعث کاهش کیفیت آن می‌شود. بهتر است ظرف نگهداری عسل شیشه‌ای باشد. همچنین بهتر است با یک قاشق تمیز و خشک عسل را از ظرف بردارید. با این کار از ورود رطوبت جلوگیری می شود.
٣. دمای محیط و شرایط نگهداری
محیطی که عسل در آن نگهداری می‌شود باید دمای مناسب داشته باشد. دمای پایین به رس بستن سریع عسل کمک می‌کند. همچنین دمای بالا باعث رقیق شدن عسل می‌شود. دمای اتاق بهترین دما برای نگهداری عسل است. اما توجه داشته باشید دمای اتاق در مناطق سردسیر و مناطق گرمسیر تفاوت دارد. گرم بودن بیش از حد محیط باعث کاهش کیفیت در عسل می شود.
راه‌های جلوگیری از شکرک زدن (رس بستن) عسل
• عسل را در جای سرد نگهداری نکنید.
• از ظرف شیشه ای به جای پلاستیکی استفاده کنید.
• سعی کنید از قاشق خشک برای برداشتن عسل استفاده کنید.
• پس از استفاده در ظرف عسل را محکم ببندید.
• عسل را در یخچال نگه ندارید!
چگونه عسل شکرک زده (رس بسته) را به حالت اولیه بازگردانیم؟
اگر شکرک زدن عسل برایتان ناخوشایند است میتوانید با ذوب کردن آن را به حالت اول برگردانید. توصیه می‌کنیم عسل را در ظرف شیشه‌ای قرار دهید. آن را در یک قابلمه آب داغ (نه جوش) به آرامی گرم کنید. عسل به آرامی ذوب شده و به مایع تبدیل می‌شود. با خنک شدن به قوام عسل غلیظ معمول برمیگردد.
مراحل بازگرداندن عسل شکرک زده (رس بسته) به حالت اولیه
-
- اطمینان حاصل کنید که عسل شما در یک ظرف شیشه ای باشد (پلاستیکی نباشد).
ظرف پلاستیکی دارای موادی است که با عسل ترکیب می‌شود و باعث تغییر حالت عسل می‌شود.
-
- شیشه عسل (بدون درب) را در قابلمه آب گرم قرار دهید.
هنگام گرم کردن باید حرارت به صورت غیر مستقیم به عسل داده شود. به همین منظور از قابله آب گرم استفاده می‌کنیم. لازم نیست آب جوش باشد.
-
- هر چند دقیقه به آرامی عسل را هم بزنید تا به شکستن بلورها کمک کند.
-
- وقتی عسل دوباره صاف و روان شد شیشه را از روی حرارت بردارید.
-
- شیشه را محکم ببندید و در جایی خشک نگهداری کنید.
وجود رطوبت و سرما به عمل شکرک زدن کمک می‌کند. بهتر است عسل در دمای اتاق و دور از نور خورشید نگهداری شود.
راه حل بعدی قرار دادن ظرف عسل در محیطی نسبتا گرم است. مثلا ظرف عسل را روی پکیج یا شوفاژ خانه قرار دهید. پس از دو یا سه روز کم کم شکرک‌های آن جدا می‌شوند و عسل به حالت اولیه خود بازمی‌گردد.
یکی از دلایلی که ما از ظروف شیشه‌ای برای بسته استفاده می‌کنیم، امکان گرم کردن عسل است. علاوه بر این برای محیط زیست ضرر کمتری دارد. (نسبت به بسته بندی پلاستیکی) به یاد داشته باشید که عسل شکرک زده (رس بسته) هنوز هم مناسب است. در واقع، عسل رس بسته سالیان زیادی طول می‌کشد تا فاسد شود و کیفیت خود را از دست بدهد.
نکات مهم:
- هرگز عسل را به صورت مستقیم حرارت ندهید. حرارت دادن عسل به صورت مستقیم باعث آسیب دیدن بافت عسل می‌شود. در نهایت عسل خواص درمانی و دارویی خود را از دست می‌دهد و تبدیل به یک ماده شیرین می‌شود که خاصیتی برای بدن ندارد.
- هنگام باز کردن شکرک عسل، مواظب باشید آب وارد عسل نشود.
- برای گرم کردن عسل از مایکروویو استفاده نکنید.
آیا شکرک زدن یا رس بستن عسل نشانه تقلبی بودن عسل است؟
بسیاری از افراد که عسل را نمی‌شناسند معتقد هستند عسلی که شکرک بزند (رس ببندد) عسل تقلبی است. همچنین متاسفانه برخی از زنبورداران بر این باورند عسلی که شکرک نزند تقلبی است. در حالی که منابع علم جدید هر دو نظریه را رد می کند. در واقع شکرک زدن (رس بستن) یک ویژگی فیزیکی محلول‌های اشباع از قند است. رس بستن عسل هیچ ارتباطی با کیفیت عسل ندارد.
همانطور که نمی‌توانیم بگوییم رس بستن نشانه تقلبی بودن عسل است. نمی‌توانیم بگوییم که رس بستن نشانه کیفیت عسل می‌باشد.
شکرک زدن (رس بستن) تحت تاثیر میزان رطوبت، میزان گلوکز، شرایط نگهداری و میزان ذرات خارجی موجود در عسل می‌باشد. این حالت می‌تواند از چند روز تا چندین سال متغییر باشد. عسل‌هایی وجود دارند که طی چند روز شکرک می زنند. مانند عسل عشقه و کلزا که گاهی اوقات در خود شانه های عسل رس می‌بنندد. در مقابل عسل‌هایی مانند عسل اقاقیا، عسل کنار و عسل مریم گلی وجود دارند که می‌توانند حتی چندین سال هم به صورت مایع بمانند.
مشخصات عسل طبیعی چگونه است؟
مورد اول: شاخصه‌های آزمایشگاهی
روش قطعی برای تشخیص عسل طبیعی، آزمایش عسل در آزمایشگاه‌های معتبر است. از مشخصه‌های عسل طبیعی می‌توان به مشخصات آزمایشگاهی، رنگ عسل و ساکارز اشاره کرد.. اما این موارد تمام شاخصه‌ها نیستند. در این جا فقط به سه مورد مهم اشاره کرده ایم.
| شاخصه مورد آزمایش | میزان قابل قبول |
| قندهای احیا کننده قبل از هیدرولیز | حداقل ٦٥ درصد |
| ساکارز | حداکثر ٥ درصد |
| نسبت فروکتوز به گلوکز | حداقل ٠.٩ |
| فعالیت دیاستازی | حداقل ٨ |
| پرولین | حداقل ١٨٠ میلی گرم در یک کیلو گرم |
| هیدروکسی متیل فوفورال | حداکثر ٤٠ میلی گرم در یک کیلو گرم |
برای مطالعه بیشتر: تفسیر برگه آزمایش عسل
مورد دوم: رنگ عسل
یکی از شاخصه‌های فیزیکی رنگ عسل است. رنگ عسل طبیعی می‌تواند از زلال آبگون تا سیاه متغییر باشد. عسل‌هایی مانند اقاقیا رنگ کاملا روشن دارند. عسل‌هایی مانند ترنجبین و شوید رنگ تیره دارند. همچنین رنگ عسل به مرور زمان می‌تواند تیره‌تر شود. در نتیجه رنگ می‌تواند یکی از شاخصه های مهم در کیفیت عسل باشد. رنگ عسل را با شاخص pfund اندازه‌گیری می‌کنند.
این مورد را حتما بخوانید: چرا رنگ عسل تغییر می‌کند؟
مورد سوم: طعم، کف و مزه
هنگام ارسال عسل به آزمایشگاه علاوه بر شاخصه‌های ساختاری عسل، استاندارهایی برای ظاهر عسل نیز وجود دارد. طعم عسل باید بدون هرگونه ترشیدگی و مزه نامطبوع باشد. بنابر ادعای فرستنده باید بو و مزه عسل ناشی از گل و گیاهان تغذیه شده توسط زنبور عسل باشد. همچنین عسل باید زلال و عاری از هر نوع کفی باشد.
ساکارز چه نقشی در عسل دارد
ساکارز یکی دیگر از مشخصه‌های مهم در عسل طبیعی است. ساکارز یا قند دی ساکارید به صورت طبیعی در شهد گل‌ها وجود دارد. زنبور عسل قند طبیعی دی ساکارید را طی فرایند آنزیمی ساکارز آنرا کاهش داده و به قندهای فروکتوز و گلوکز تبدیل می‌کند. مقدار قابل قبول ساکارز در عسل های طبیعی حداکثر ٥ درصد است.
فواید عسل طبیعی برای بدن
عسل یک ماده غذایی شفابخش و معجزه‌گر می‌باشد. خاصیت دارویی عسل بسیار زیاد و متنوع است. عسل به درمان بیماری‌هایی مانند سوختگی، زخم، دردهای معده و مشکلات دستگاه گوارشی کمک می‌کند. استفاده مداوم از عسل به رشد جسمی و ذهنی کودکان هم بسیار کمک می‌کند.
تاثیر عسل در بهبود زخم ها و سوختگی های مختلف بر روی پوست
یکی از خواص عسل بهبود زخم و سوختگی روی پوست می‌باشد. برخی از شرکت‌ها در تهیه کرم و پماد از عسل استفاده می‌کنند. در هنگام سوختگی بعد از سرد شدن محل سوختگی مقداری از عسل را بر روی آن قرار دهید. قرار دادن عسل روی زخم روند بهبود را کاهش می دهد.
عسل موم دار برای بیماری‌های پوستی معجزه می‌کند
عسل به درمان مشکلات و بیماری های مربوط به معده کمک می کند
عسل سرشار از مواد آنتی اکسیدانی می باشد. همچنین عسل می‌تواند رادیکال های آزاد را از بین ببرد. عسل می‌تواند به درمان مشکلات معده مانند اسید معده کمک کند. ساختار عسل به نحوی است که می‌تواند به غشای مخاطی و مری کمک کنند. به همین دلیل به افرادی که از مشکلات مربوط به معده و دستگاه گوارش رنج می‌برند توصیه می‌شود. مصرف یک قاشق عسل به صورت ناشتا کمک می‌کند تا از دردهای معده در امان بمانید.
بررسی کامل خواص عسل برای دستگاه گوارش
پیشگیری کننده از آسم
یکی از خواص دارویی عسل پیشگیری از بیماری آسم می‌باشد. عسل به درمان سرفه‌های پی در پی کمک می‌کند. این ماده غذایی برای درمان سرفه به اندازه داروی شیمایی عمل می‌کند. همچنین عسل توسط پزشکان برای درمان سرفه توصیه می‌شود. ترکیبی از آب لیموی تازه با مقداری عسل و مقداری آب ولرم می‌تواند گلو درد را بهبود و سرفه را تسکین دهد.
فروشگاه خرید عسل طبیعی
اگر قصد خرید عسل طبیعی دارید می توانید با کلیک روی قسمت رنگی به فروشگاه عسل ملکه کردستان وارد شوید. گروه عسل ملکه کردستان با استفاده از دانش روز و تجربه‌ای که در طی سالیان به دست آورده است، تبدیل به یکی از بزرگترین تولید کنندگان عسل در غرب کشور شده است.
در پایین چند نمونه از عسل های طبیعی تولید شده را مشاهده می کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد هر محصول کافی است روی آن کلیک کنید.
سخن پایانی
شکرک زدن (رس بستن) عسل امری طبیعی است و نشانه‌ی تقلبی بودن آن نیست. بسیاری از فروشندگان عسل برای از بین بردن شکرک، عسل را حرارت میدهند. اگرچه شکرک از بین میرود و حالت مایع عسل حفظ می‌شود اما برخی از خواص عسل بر اثر گرما دیدن از بین میرود. توصیه می‌شود از حرارت دادن عسل خودداری کنید.
توضیح دادیم که رس بستن عسل یا شکرک زدن آن ربطی به طبیعی یا تقلبی بودن آن ندارد. در ادامه به بررسی فواید عسل رس بسته و شکرک زده نیز پرداختیم. و اشاره کردیم که تنها راه تشخیص تقلبی بودن عسل، آزمایش آن در آزمایشگاه و توسط افراد متخصص است. امیدوریم این مطلب به سوالات شما در مورد عسل شکرک زده پاسخ داده باشد. لطفا نظرات و پیشنهادات خود را با ما در میان بگذارید.
سوالات متداول درباره عسل شکرک زده (رس بسته)
بهتر است عسل شکرک زده را مصرف کنید. اما اگر این حالت برایتان ناخوشایند است ظرف عسل را داخل کاسه ای که آب گرم است قرار دهید.
تنها روش دقیق برای تشخیص عسل طبیعی آزمایشگاه است. روشهایی که در میان مردم رایج است دلیل علمی ندارند.
خیر. شکرک زدن عسل ربطی به تقلبی بودن یا طبیعی بودن عسل ندارد. تنها راه تشخیص تقلبی بودن عسل آزمایش کردن آن است.
شکرک زدن عسل به دلیل وجود مواد قندی مانند گلوکز موجود در آن است. پس از مدتی به دلیل عوامل محیطی مانند دما و رطوبت، عسل شروع به شکرک زدن می‌کند.
با سلام
اگر عسل چند ماه بمونه و شکرک بزنه باز هم میشه ازش استفاده کرد؟ چند وقت پیش که خانومم داشت آشپزخونه رو تمیز می کرد یه شیشه عسل پیدا کرد. حدودا سال قبل اونو خریدم. عسل حالا شکرک زده، خواستم بپرسم که عسل هنوز خاصیت خودشو دارد یا بهتره که پرتش بدم؟